Osmanlı Devleti'nin Kadim Hafızası: Arşiv Hazinesi // SAYI: 100 (Aralık 2016)

Sizleri her zaman yanıbaşımızda hissederek ulaştığımız bu 100;. sayımıza kadar pek çok makale ve fotoğraf neşrettik. Bütün bu çalışmalarımızda en mühim kaynağımız Osmanlı’dan miras kalan arşivlerimiz ve kütüphanelerimiz oldu. Çok iyi biliyoruz ki bizler için en büyük hazine, bu miras. 

Esasında 1400; yıllık tarihimizde, özellikle bizim kültür coğrafyamızda kâğıdın muhafazası fikrinin ve ona gösterilen hürmetin kaynağı Mushaf-ı Şerif’tir. Çünkü o, kâğıt üzerine yazılıdır. Nitekim, Anadolu’da hâlâ en ufak bir kâğıt parçasına dahi hürmet gösterilir, yerde bulunsa alınıp yüksek bir mekana kaldırılır ya da bir taş kovuğuna sıkıştırılır.

Yukarıda bahsettiğimiz üzere en büyük hazinemiz Osmanlı arşivleri olduğundan, bu sayımızda, belki biraz da vefa borcumuzu ödemiş olmak için arşivlerimizi kapağa taşıdık. Bizzat arşivin tozunu yutanlar tarafından hazırlanan bu dosyamızla, Osmanlı’dan günümüze ulaşan milyonlarca vesika, defter serisi ve fotoğrafın nasıl oluştuğu, tarihimizde hangi rolleri oynadığı ve bugüne nasıl intikal ettiğine cevap arıyoruz. Osmanlı Arşivi’nin tarihçesini, Ebulfaruk Önal yazdı. Osmanlı’dan sonra arşivlerimizi Yrd. Doç. Dr. Raşit Gündoğdu kaleme aldı. Arşivin emektarlarından İlhan Ovalıoğlu arşiv takviminden bir yaprak açarak Sultan İkinci Abdülhamid’e atılan iftira olduğunu nasıl anladıklarını anlattı.

Son zamanlarda İstanbul tarihine dair mühim bir keşif yapılmıştı. Vaktiyle İbrahim Hakkı Konyalı’nın fotoğrafını çektiği tarihî eserlere ait bir albümün hikâyesini Fatih Dalgalı’yla konuştuk. Anadolu’nun asırlardır bereket ve kazanç kapısı olan tarihî çarşılarını Melih Uslu, Lozan kutlamaları bahanesiyle yapılan Osmanlı düşmanlığını Prof. Dr. Hamit Pehlivanlı, 18;. asrın meşhur sadrazamı Koca Ragıb Paşa’yı Eyüp Çolak, 1887;’de İstanbul’a gelen Alman bir seyyahın hatıralarını Harun Reşid Acaroğlu kaleme aldılar. Bu ayki Kitap Tenkit bölümümüzde Doç. Dr. Mustafa Gündüz, Türk ve İslâm kültüründe kitabın kadim tarihine dair iki kitabı inceledi.

Vesikalar Arası bölümünü özellikle zikretmek isteriz. Zira meşhur Siyonist Theodore Herzl’in Hicaz Demiryolu inşaatına kendince yaptığı yardımın reddedilişini anlatıyoruz.

100; sayı daha beraber olmak dileğiyle...